Hebben jullie het mooie nieuwe kunstwerk van Bernard van Hemert in het Yogacentrum al bewonderd? De titel van het kunstwerk is ‘Yogas Citta Vrtti Nirodhah’ – Yoga is het stilleggen van wervelingen in de geest. Dit is de belangrijkste Sũtra van Patañjali, wat de basis is van de yogalessen gegeven binnen het Yogacentrum.
Zullen we deze Sũtra eens nader bekijken. Wat is de geest? De geest is van oorsprong een helder, stralend en zuiver energielichaam dat net zo groot is als ons stoffelijk lichaam. Je kunt de geest waarnemen net zoals je de wind waarneemt aan de bewegende blaadjes aan een boom, namelijk door de wervelingen die erin aanwezig zijn als gevoelens, gedachten en herinneringen. Daarnaast is de geest ook het voertuig van het Zuivere Bewustzijn, dát wat je in werkelijkheid bent. Alleen door de aanwezigheid van de geest kan het Zuivere Bewustzijn in ons lichaam zijn. De verbinding tussen de geest en het fysieke lichaam wordt in stand gehouden door het adem. Je kent wellicht de uitdrukking: ‘Bij de laatste ademteug gaf hij de geest’. Zodra de geest – na de laatste ademteug – het lichaam verlaat, verlaat ook het Zuivere Bewustzijn (Jij), het lichaam.
Wat zijn de wervelingen in de geest? De wervelingen zijn (alleen maar) energiebewegingen geladen met een gedachte, gevoel en/of herinnering die je ooit hebt opgedaan in het verleden. Deze wervelingen versluieren je ware aard, het Zuivere Bewustzijn. Die gedachte, gevoel en/of herinnering die je op dat moment waarneemt komt vanuit je onderbewuste omhoog. Deze bedenk je niet, maar zijn al aanwezig in je systeem! Je hebt absoluut géén invloed op welke gedachte, gevoel of herinnering omhoog komt, maar je hebt wél invloed op wat je met die werveling doet. Accepteren en laten bewegen waardoor je lichaam het kan loslaten óf de werveling aandacht geven, er in meegaan, waardoor het juist groter en sterker wordt. Aan jou de keus!
En hoe dan, loslaten van de wervelingen? Wat nou zo mooi is, aangezien de wervelingen ‘alleen maar’ energiebewegingen zijn kun je deze, mits het lichaam goed geaard is, tijdens de uitademing mee laten stromen met de energie die door het lichaam naar de aarde stroomt. Wanneer deze energieën niet zijn losgelaten nestelen zich in de netwerken van je meridianen, het energiesysteem. Wanneer deze een bepaalde concentratie hebben zal je dit ook fysiek ervaren als spanning in het lichaam of rusteloosheid in de psyche.
Wat is nu de gedachtegang geweest van Bernard? Yoga Citta Vrtti Nirodhah; Die Sanskriet zin blijft ronddolen in mijn geest. Hoewel de woorden zelf me totaal vreemd zijn, intrigeert de klank, het resoneert op een of andere manier en blijft dus steeds terugkomen. Hakken in hout helpt me om uit mijn hoofd te komen en rust te vinden in mijn lijf, dankzij de zich steeds herhalende handeling. En dan vind ik het extra mooi om voor mezelf levenservaringen of levenswijsheden vorm te geven in hout. Los van of een kijker straks herkent wat ik bedoel, is het voor mezelf helend om maandenlang met zo’n levensles bezig te zijn. Al gutsend, schurend, kijkend en voelend verschuift de les uit mijn hoofd naar mijn handen en landt beetje bij beetje in mijn hart. Voor dit beeld gebruikte ik een enorme plak walnotenhout wat ik gescoord had op Sablou, een inspirerend landgoed in Frankrijk. Het hout lag er al jaren te verweren, amper beschermd tegen weer en wind. Ik vind het mooi om te bedenken dat de walnoten boom wel zeventig jaar aan dit beeld gewerkt heeft, vervolgens de elementen wellicht een jaar of vijf, en ik tot slot slechts één.
In dit geval had ik van tevoren een grof beeld van hoe het er ongeveer uit zou komen te zien, maar de nerf van het hout bepaalt de vorm van het golvenpatroon, en de beschadigingen van het hout leveren wervelingen die ik zelf nooit zou kunnen maken… Om het gelijkmatig verloop van de diepte van de golven te bereiken, was het eindeloos en vooral behoedzaam gutsen en schuren. En natuurlijk, steeds weer kijken en waarnemen: waar moet ik stoppen? Anders dan bij boetseren of schilderen kun je er bij beeldhouwen niets meer aan plakken: weg is weg.
Ook hierbij neem ik weer een boeiend fenomeen waar: als ik een paar uur aan het beeldhouwen ben, raak ik weliswaar in een rustgevende flow van ambachtelijk bezig zijn met mijn handen, maar na verloop van tijd weet ik niet meer wat nog waar weggehaald mag worden. Als ik het hout dan weg leg en er de volgende dag vanuit rust weer naar kijk, zijn de wervelingen opgelost, en vertelt het me als vanzelf wat er nog gebeuren mag… Meer beelden op: www.beeldvanbernard.n
