Als je om je heen kijkt zie je het tegenwoordig steeds meer: meditatie. In yogascholen, op allerlei cursussen, tijdens retraites en zelfs online kun je nu leren mediteren. Het is een oud gebruik, maar zowaar hartstikke hip! Maar wat ís het nu eigenlijk? Hoe ga je simpelweg zitten in stilte? En wanneer doe je het ‘goed’? We helpen je graag een handje op weg.
Meditatie is niet veel meer dan het volgende: je gaat zitten, sluit je ogen en concentreert je op één punt. Daar blijf je je concentreren. Gedachten, gevoelens en herinneringen kunnen dan omhoog komen en je afleiden van je punt van concentratie. Wat te doen? Deze wervelingen simpelweg opmerken en vervolgens je aandacht terugbrengen naar je punt van concentratie. Easy as that.
Of toch niet zo easy? De wervelingen kunnen nogal eens sterk worden en soms ook vervelend. Ze kunnen variëren van de gedachte aan je boodschappenlijstje tot en met hevige angst of zulke sterke weerstand dat je je ogen gewoon niet meer dicht lijkt te kúnnen houden. Ook in de hevigste gevallen: geen paniek. Het is slechts je innerlijke weerstand, veroorzaakt door het ego, dat probeert je van je meditatie af te houden. De kunst is rustvol gewaar te blijven van deze wervelingen, en met je vrijwilligheid steeds weer je concentratie terug te brengen naar je punt van concentratie. Ondanks de angst, of de onrust, of de boosheid, of de frustratie, of de eenzaamheid, of die nare herinnering, of die leúke herinnering, of wat er dan ook naar boven moge komen. De kunst is je níet met deze wervelingen te vereenzelvigen, maar er op een afstandje naar te kijken. En wederom met je aandacht terug te keren naar je punt van concentratie.
Maar waar concentreer je dan op?
Er zijn vele methoden bekend, maar wij leren de aandacht te leggen op Brumadhya, het punt tussen je wenkbrauwen en dan ietsje omhoog – daar waar je met je vinger een soort ‘richeltje’ kan voelen op je voorhoofd. Dit punt wordt ook wel de tiende poort van het lichaam genoemd. De eerste negen poorten zijn de oren, ogen, neusgaten, mond en twee openingen onderaan het lichaam. Dit zijn de poorten (zintuigen) waaruit de energie, de focus, de aandacht naar buiten stroomt. In de tiende poort, Brumadhya, kan de energie naar bínnen stromen. En dat is wat we willen; naar binnen, naar onze innerlijke rust, naar dat ene punt binnenin je waar louter vrede en stilte heerst.
Door te concentreren op een punt dat boven de 9 openingen ligt – Brumadhya ligt boven al deze openingen, zelfs boven oren en ogen – kun je die 9 openingen, en de kracht die deze openingen (de zintuigen) uitvoeren, ontstijgen.
Tevens is Brumadhya verbonden aan Ajna, het zesde chakra gelegen in het centrum van je hoofd, waar je ware Zelf stoelt. Door te concentreren op Brumadhya kan de energie op een gegeven moment, geheel verzameld, zich via Brumadhya terugtrekken naar Ajna, van waaruit het omhoog kan stijgen naar fijnere energetische gebieden. Het proces van het terugtrekken van de energie uit je lichaam en het zich verzamelen in Brumadhya noemen we Pratyahara. Dit is ook wel het stilleggen van de activiteit van je zintuigen.
Oordeel-loos blijven
Eén van de meest belangrijke dingen in meditatie is geduld. Accepteer vooral dat je niet gelijk helemaal stil zal worden van binnen, en dat het niet raar of slecht of zwak is wanneer je steeds afgeleid wordt door je wervelingen. Ook is er niets aan de hand als je bovengenoemde pratyahara (nog) niet ervaart. Het gaat er namelijk niet om waar je bent in het proces van meditatie, of wat je bereikt tijdens een zitting, het gaat erom dat je het doet. En dat is al je winst. Het gaat niet om het eindresultaat, het gaat om de weg ernaartoe. Wees dus vooral zacht voor jezelf!
“Het gaat niet om het eindresultaat, het gaat om de weg ernaartoe.”
Onderdeel van oordeel-loos blijven is ook dat je je wervelingen, of je ze nou leuk vindt of niet, er gewoon laat zijn. Je hoeft niets weg te drukken. Ook een nare herinnering mag er zijn, als deze omhoog komt. Zo ook een onprettig gevoel. Het enige wat je hoeft te doen is dit op te merken, en je aandacht terug te brengen naar Brumadhya. Zonder te zeggen ‘Nee, dit mag ik niet denken’, ‘Deze wervelingen wil ik niet hebben’ of ‘Weg ermee, want ik moet stil zijn van binnen’. Accepteer simpelweg alles wat er voorbij komt, zonder erover te oordelen of je ermee te verbinden. En dan breng je wederom rustig je aandacht terug naar Brumadhya. Dat is de oefening.
De praktijk – hoe begin ik?
Hoewel meditatie een innerlijk proces is, zijn een aantal fysieke aspecten van belang om je te helpen naar binnen te keren:
- -> Belangrijk is dat je een rechte rug hebt. Ga dus gerust zitten in meditatie-zit met gekruiste benen, als je een soepel genoeg bekken hebt, maar schroom niet om gewoon op een stoel te gaan zitten als dat beter voelt. Bij welke zit je dan ook aanneemt is het belangrijk dat je rug gemakkelijk rechtop kan blijven zonder dat je daar moeite voor hoeft te doen. Dat wil zeggen; je onderrug is ietsje hol (níet bol) en je borst ietsje opgeheven – een rechte ruggengraat heeft van nature een lichte S-vorm;
- -> Als je zit op een stoel, zorg dan voor een leuning waartegen je rug kan rechten, en zet beide benen naast elkaar stevig op de grond;
- -> Belangrijk is dat je niet gaat forceren in je meditatiehouding. Dat zal je innerlijke proces namelijk tegenhouden. Dus: je meditatiehouding mag vooral gemakkelijk zijn;
- -> Met je handen neem je dhyana mudra aan: de vier vingers druk je tegen elkaar aan en je buigt ze tot een soort kommetje, de duimtoppen zet je vervolgens tegen de zij-rand van de nagel van de wijsvingers aan. Deze mudra helpt je te concentreren in Brumadhya. Je handruggen leg je op de dijen of knieën, palmen omhoog;
- -> Je ontspant je buik;
- -> Je tong laat je onderin je mond rusten. Zo help je de adembeweging tot rust te brengen;
- -> Je sluit altijd je ogen! We willen de aandacht naar binnen keren – met open ogen sijpelt de aandacht vanzelf weer naar buiten.
Ben je een beginner?
Begin dan eens met 5 minuten. Dit kun je altijd opbouwen tot een langere duur, maar wees vooral in het begin niet overmoedig. Blijf ook hierin zacht voor jezelf. 5 minuten per dag, consequent aangehouden, is effectiever dan eens in de zoveel tijd een kwartier.
Take it easy. Veel meditatieplezier!
P.S. Zin om door te lezen? Bekijk hier het tweede deel (blog) van ‘Meditatie voor dummies’!