Wat betekent yoga nu echt? In een zee van diversiteit – denk aan het enorme hedendaagse aanbod aan yogastromingen– raak je soms het spoor van de essentie bijster. Yoga wordt nogal eens als een fysieke aangelegenheid gepresenteerd, echter is yoga een innerlijk pad. En wel een pad van eenvoud.
Het woord ‘yoga’ komt van ‘juk’, het Sanskriet woord voor ‘verbinden’ of ‘éénworden’. Dit is in feite een zuiveringsproces. Door jezelf innerlijk te zuiveren van je karma ontwikkel je je spiritueel en word je steeds meer ‘heel’. Je raakt verbonden met je ware Zelf, en met de Bron. Éénworden is dan ook letterlijk samenkomen met en opgaan in Je Bron.
Karma
In ons causale lichaam, dat als het ware onze ‘blauwdruk’ is, ligt ons karma opgeslagen. Dit causale lichaam is nauw verbonden met ons fysieke lichaam en hierdoor kunnen we door middel van ãsana ons karma in beweging brengen. Door ãsana te beoefenen worden er op bepaalde plekken in het fysieke lichaam, en daarmee ook in het causale, druk uitgeoefend waardoor energie vrijkomt. Deze energie bestaat uit indrukken die we ooit hebben opgedaan. Dit is niets anders dan je karma. Al deze indrukken komen hoe dan ook, vroeg of laat, omhoog om uitgewerkt te worden – tijdens een ãsana of in het dagelijkse leven. Als je dit op de juiste manier aanpakt, zonder je te hechten, werk je je door je karma heen. Dit is het zuiveringsproces waar we eerder over spraken.
“De energie die vrijkomt tijdens ãsana bestaat uit indrukken die we ooit opgedaan hebben. Dit is niets anders dan je karma.”
Ter verduidelijking: je karma bestaat dus uit opgedane indrukken, van vorige levens en het huidige leven, die opgeslagen zijn, omdat ze ten tijden van het binnenkomen van die indrukken niet meteen uitgewerkt konden worden. Het is opgeslagen energie. Deze indrukken includeren niet alleen prikkels en ervaringen van buitenaf, maar ook alle gedachten en gevoelens die je ooit gehad hebt, alle woorden die je ooit gesproken hebt en alle daden die je ooit begaan hebt – zowel in het huidige als in vorige levens.
Het huidige leven is zodoende niets anders dan een samenvatting van onuitgewerkte ervaringen uit vorige levens en dit (al begane) leven. Het heden is altijd het resultaat van je ‘rugzakje’ karma.
Rustvol gewaarzijn
Wat is nu de juiste manier van omgaan met al die indrukken die als wervelingen omhoog komen? Elk karma dat innerlijk loskomt is waar te nemen als gevoel, gedachte en/of herinnering, samengevat als energieën in beweging, ook wel ‘energy in motion’ of ‘e-motie’. Het beste is dit er gewoon te laten zijn en deze energiestroom – want het is in feite niet meer dan energie – ongehinderd z’n gang te laten gaan. Vroeg of laat stroom het dan vanzelf door je heen weg (ook wel genoemd ‘ontlading’) en dan ben je alweer verlost van dat stukje karma.
De problemen beginnen echter op het moment dat je je begint te hechten aan de opgekomen wervelingen. Of beter gezegd; je ego begint zich eraan te hechten. En dan wel dat onvrijwillige deel van het ego dat graag controle wil houden, grip wil hebben op de situatie en met alle macht zekerheid zoekt – onwetende dat het nooit zal vinden wat het zoekt in de wereld om ons heen. Zodra dit deel van het ego zich vastklampt aan de wervelingen, bijvoorbeeld door ze te gaan analyseren, te overdenken of erover te piekeren, ze weg te drukken of erin te blijven hangen, kan de energie niet doorstromen en houd je het karma bij je in plaats van dat je het de kans geeft zich te ontvouwen zoals het zich wil ontvouwen. Met andere woorden; je werkt het niet uit maar houdt het simpelweg vast.
“Je hebt geen last van wat je ervaart, je hebt last van hoe je ermee omgaat.”
De essentie van yoga
Op de yogamat maken we door middel van ãsana beetjes karma los, die we, indien we rustvol gewaar zijn en ons niet hechten, door ons heen weg kunnen laten vloeien. Zo zuiveren we direct ons systeem. Zo dient yoga, kortgezegd, als een soort snelweg naar éénwording.
Het snelste middel om door ons karma heen te werken is meditatie. Tijdens deze stilte is er de meeste ruimte voor de opgeslagen indrukken om omhoog te komen, en omdat we ons éénpuntig concentreren op het voorhoofdchakra en we rustvol gewaar blijven krijgen de indrukken direct de kans door te stromen (en te ontladen).
Alle yoga op de mat is dan ook in feite één grote voorbereiding voor meditatie. Door middel van ãsana wordt je fysieke lichaam als het ware getraind om langdurig in een geschikte meditatiehouding (met rechte rug) te kunnen zitten, tegelijkertijd wordt je innerlijk getraind om rustvol gewaar te blijven en zo klaargestoomd voor de innerlijke meditatiehouding. Langdurige concentratie en het observeren worden beoefend, de mind raakt stiller, kalmer, gemakkelijker mee te buigen. Het vrijwillige deel van het ego (tegenover het eerder genoemde onvrijwillige deel) wordt versterkt en leert te volharden in de meditatieve beoefening.
Bevrijding
Uiteindelijk kunnen we door meer en meer te zuiveren ons pad naar bevrijding van de cirkel van geboorte en dood (reïncarnatie) doorbreken. We kunnen uit deze kringloop (ook wel genoemd: rad van karma) stappen en daadwerkelijk opgaan in de Bron zonder nog naar deze aardse wereld hoeven terug te keren.
De stappen die we daarvoor zetten, zetten we heel concreet in het hier en nu en met beide benen op de grond, of liefst op de yogamat, want yoga is een prachtig pad dat ons gidst naar ons uiteindelijke doel, en ons helpt niet meer af te dwalen.